KÜTÜPHANE (BİLGİ BANKASI)

Türkiye'de internet girişimciliği - 2

E-ticaretin yaygın olduğu ürün ve hizmet kategorilerine bakıldığında, Avrupa’da yiyecek ve temizlik ürünleri dışında kalan kategorilerin ya internete geçtiği (seyahat, elektronik ürünler ve video oyunları gibi) ya da geçmekte olduğu (ayakkabı, ofis malzemeleri gibi) görülmektedir. Türkiye’de ise büyük çoğunlukla internete geçmiş kategori bulunmamaktadır, ancak giyim ve spor malzemeleri, elektronik ürünler, seyahat ürünleri ve medya kategorileri internete geçmektedir.

Türkiye’de işletmeler arası e-ticaretin henüz gelişme aşamasında olduğu görülmektedir. İşletmeler arası e-ticaretin geri kalmasının temel sebebi aracı platform eksikliği ve zayıflığıdır. Türkiye’de birçok kategoride (örneğin tekstil, yazılım) güçlü pazaryerleri oluşmamıştır zira bunun önünde arz ve talep ile ilgili engeller mevcuttur. Başarılı bir pazaryeri kurmak tüm dünyada zor bir süreçtir ve zaman ister. En büyük başarı faktörü bir pazarda kritik sayıda ve hacimde alıcı ve satıcıyı aynı çatı altında işletebilmektir. Bu olduğu ölçüde platformlar güçlü değer önerileri yaratabilir ve daha çok alıcı ve satıcı çekebilirler. Platformlar ölçek ekonomisinin artan şekilde faydaya taşındığı kuruluşlara örnektir. Bu kritik büyüklüğü bir araya getirmek en iyi örneklerde bile 10 seneden fazla zaman almıştır. Türkiye’de arz tarafında bu süreci yürütebilecek sabırlı ve alıcı/satıcıları birleştirici özellikte liderlik vasıflarına sahip girişimcilerin eksikliği platformların oluşmasını geciktirmektedir. Talep tarafında da üç temel bariyer görülmektedir. Türkiye’deki kayıt dışı ekonominin devam ediyor olması, çek kullanım oranları, internet okuryazarlığının ve internet üzerinden yapılan işlemlere olan güvensizlik işletmeler arası e-ticaretin gelişmesini sınırlamıştır.

e-Ticaret ve internet ekonomisinin talep yaratan çeşitli alanlarında Türkiye potansiyelinin gerisindeyken, insan kaynakları, finansman ve destekler, kültür ve mevzuat diye sıralayabileceğimiz internet girişimciliği ekosisteminin diğer yapıtaşlarındaki eksikler de bu alandaki girişimciliğin hak ettiği ivmeyi kazanmasını geciktirmektedir. Örneğin insan kaynakları açısından, Türkiye genç nüfusuyla, internet girişimcilerinin en önemli özelliklerinden birine sahip bir demografik yapı sergilemekteyken okullarda ya da okul dışında girişimcilik eğitimi alabilenlerin sayısı diğer ülkelerle kıyaslandığında oldukça düşüktür (Türkiye’de oran %6.3 iken Almanya’da %21,2 Kore’de %13,6’dır). Oysa girişimcilik kültürü yönünden incelendiğinde bu genç nüfusun iş kurma konusunda diğer ülkelere göre daha korkusuz olduğu (Türkiye %22 iken, Almanya %42 Kore % 45) ve iş kurma konusundaki yetkinliklerine daha yüksek bir güven duyduğu görülmektedir.

(Türkiye %42, Almanya 37, Kore %27). Bu olumlu kültürel faktörlere rağmen Türkiye’de internet girişimciliğinin en önemli destekleyici unsurlarından iş geliştirme merkezlerinin (kuluçka grupları ve hızlandırıcılar) ve melek yatırımcıların az olması iyileştirme bekleyen alanlar içinde en önemlilerindendir. Örneğin yeni şirketlerin kurulabilmesi için ihtiyaç duyulan finansman bulma endeksi ABD’de %96 iken Türkiye’de %12; “melek yatırımcı” ağlarının kişiye düşen sayısı ABD’de 1.10 iken Türkiye’de 0.07; girişim sermayesine ulaşma kolaylığı yine ABD’de 4,1 (7 üzerinden) iken Türkiye’de 2,5’tur.

Türkiye’de internet şirketlerinin artması Türk gençlerinin bu sektörde çalışarak deneyim kazanma imkanı bulmaları açısından, Türk internet girişimcilerinin artması da internet girişimciliği için çok önem taşıyan fakat Türkiye’de az olan rol model ve mentorların arzını artırması açısından önemli katkılar sağlamaya başlamıştır. Buna paralel olarak, dünyanın tanınmış, sektör önderi şirketlerinin de Türkiye’ye daha fazla ve katma değer getirecek (bölgesel yönetim merkezi, Ar-Ge merkezi gibi) yatırıma ikna olmaları önem taşımaktadır. Bu tür mevcudiyetler ülkeye nitelikli internet girişimcisi ve nitelikli internet uzmanları kazandırılması yönünden önem taşımaktadır; internetin ihracat alanında yeni köprüler kurulabilmesi açısından da potansiyelini artıracaktır.

Kaynak: bilgitoplumustratejisi.org